Jakie egzaminy na licencje radiooperatora przeprowadza UKE (Urząd Komunikacji Elektronicznej)?
Urząd Komunikacji Elektronicznej, który jest częścią Ministerstwa Cyfryzacji, w swoich zadaniach statutowych ma także przeprowadzanie egzaminów i wystawianie świadectwa radiooperatora. Obecnie można zdawać w UKE egzamin na:
- świadectwo służby morskiej i śródlądowej
- świadectwo służby radioamatorskiej
Jakie są rodzaje świadectwa operatora dla żeglarzy i motorowodniaków?
Żeglarze i motorowodniacy, zwłaszcza ci, który żeglują po morzu, mogą przystąpić w UKE do egzaminu na:
- Świadectwo Operatora Łączności Bliskiego Zasięgu (SRC)
- Świadectwo Operatora Łączności Dalekiego Zasięgu (LRC)
Na czym polega różnica między licencją radiooperatora SRC i LRC?
SRC (Short Range Certificate) uprawnia do obsługi radia i innych urządzeń GMDSS (Światowy Morski System Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa) na wodach przybrzeżnych, czyli akwenie A1. Ten akwen, to wody morskie, na których co najmniej jedna stacja brzegowa prowadzi nieprzerwany nasłuch na falach VHF (“ukaefka”) i wyposażona jest w system DSC (Cyfrowe Wywołanie Selektywne). Na pozostałych wodach, czyli akwenach A2, A3 i A4 potrzebne jest Świadectwo Operatora Łączności Dalekiego Zasięgu (Long Range Certificate, LRC). Wbrew obiegowym opiniom, rodzaj świadectwa, SRC czy LRC, nie zależy od sprzętu radiokomunikacji morskiej na pokładzie, ale wyłącznie od akwenu, po którym dana jednostka pływa.
Dlaczego licencja radiooperator SRC jest potrzebna na jachcie?
W praktyce każdy jacht morski wyposażony jest w radiostację VHF DSC i inny sprzęt systemu GMDSS (radiopława EPIRB, transponder radarowy SART, transponder ratunkowy AIS). Przepisy polskie oraz innych krajów wymagają rejestracji takiego sprzętu, a do jego obsługi uprawniony jest certyfikowany radiooperator. Oznacza to, że bez licencji radiowej nie można:
- wyczarterować jachtu morskiego
- legalnie pływać jachtem prywatnym czy klubowym
Brak licencji na pokładzie oznacza naruszenie warunków polisy i utratę ubezpieczenia.
Kto może wystawić licencję radiooperator SRC?
Z tych samych przepisów polskich oraz Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu (SOLAS) wynika, że świadectwo operatora w służbie morskiej może wystawić organ administracji krajowej lub organ przezeń upoważniony, na podstawie przeprowadzonego egzaminu. W Polsce jedyną instytucją uprawnioną do przeprowadzania egzaminu radiooperatora i wystawiania świadectwa jest Urząd Komunikacji Elektronicznej. Federacje sportowe i prywatne szkoły żeglarstwa nie mogą wydawać świadectw radiooperatora, a wystawiane przez nie “certyfikaty kompetencji” nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień, ani w Polsce ani zagranicą.
Czym się różni certyfikat kompetencji wydany przez ISSA POLAND od Świadectwa Operatora Łączności Bliskiego Zasięgu z Urzędu Komunikacji Elektronicznej?
Tym samym, czym różni się opera od muzyki disco polo. ISSA, to Międzynarodowe Stowarzyszenie Szkół Żeglarstwa, aktywne także w Polsce. Organizacja ta stworzyła własny system szkolenia i certyfikowania żeglarzy i motorowodniaków. Ponieważ jednak działalność ISSA nie opiera się na przepisach żadnego państwa, organizacja ta nie może wydawać żadnych uprawnień, ale tylko tzw. certyfikaty kompetencji. Taki certyfikat stwierdza, że dana osoba ma wiedzę i umiejętności, np. do prowadzenia jachtu żaglowego na wodach śródlądowych. Kilka lat temu ISSA POLAND zaczęła wydawanie certyfikatów „ISSA SRC”. Mimo wprowadzającej w błąd nazwy „SRC”, nie jest to dokument uprawniający do obsługi radiostacji na jachcie. Komunikat w tej sprawie wydał Urząd Komunikacji Elektronicznej:
„Świadectwem nie jest zaświadczenie ukończenia kursu (radio training), np. wydawane przez ISSA – VHF Short Range Certificate. Prosimy zwrócić uwagę na treść dokumentów otrzymywanych w ośrodkach szkoleniowych„.
a także Urzędy Morskie:
Wynika z tego jednoznacznie, że ISSA nie wydaje dokumentów, a tzw. certyfikaty kompetencji, które nie są uznawane przez żadne państwo.
Jak wygląda egzamin radiooperatora UKE SRC?
Egzamin na licencję radiooperatora przeprowadza Urząd Komunikacji Elektronicznej w kilku delegaturach terenowych, w szkołach morskich oraz ośrodkach szkolenia marynarzy na wybrzeżu. Szczegółowy zakres egzaminu określa ustawa, rozporządzenie ministra oraz zarządzenie dyrektora Komisji Egzaminacyjnej UKE.
Egzamin na licencję radiooperator SRC obejmuje:
- część teoretyczną
- praktyczny sprawdzian umiejętności
Teoretyczna część egzaminu polega na rozwiązanie testu 15 pytań. Baza wszystkich pytań dostępna jest na stronie Urzędu:
https://bip.uke.gov.pl/download/gfx/bip/pl/defaultaktualnosci/130/1/430/materialy_do_testu_src.pdf
Test składa się z trzech części:
- Regulaminy i podstawowe terminy anglojęzyczne
- Ogólna wiedza o podsystemach i urządzeniach radiowych GMDSS
- Praktyczna obsługa urządzeń radiowych
Osoba egzaminowana otrzymuje zestaw po 5 pytań z każdego działu. Oceniane są poszczególne części osobno, co oznacza, że do zdania egzaminu należy otrzymać pozytywną ocenę z każdej z nich. Warunkiem zaliczenia każdego modułu testu jest udzielenie co najmniej trzech poprawnych odpowiedzi spośród pięciu pytań. Oznacza to, że w każdej części zdający musi uzyskać min. 3 punkty, czyli łącznie co najmniej 9 punktów na 15 możliwych.
Jak wygląda egzamin praktyczny na radiooperatora w UKE?
Egzamin na radiooperatora w części praktycznej polega na wykonaniu przez kandydata czterech zadań wylosowanych spośród kilku zestawów. Zadania te obejmują:
- łączność radiotelefoniczną
- wykorzystanie systemu Cyfrowego Wywołania Selektywnego (DSC)
- omówienie i przetestowanie radiopławy alarmowej EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon)
- obsługę i testowanie transpondera radarowego SART
Łączność radiotelefoniczna polega na nadaniu komunikatu wskazanego przez Komisję Egzaminacyjną. Najczęściej jest to procedura:
- alarmowa MAYDAY
- ponaglenia PAN PAN
- bezpieczeństwa SECURITE
- rutynowa (zgłoszenie wyjścia/wejścia do portu, nawiązanie łączności ze stacją brzegową)
Procedury przeprowadzane są zwykle w języku polskim, ale Komisja może także polecić nadanie komunikatu po angielsku.
System Cyfrowego Wywołania Selektywnego (Digital Selective Calling, DSC), to nic innego jak minikomputer wbudowany w radiostację. DSC umożliwia:
- automatyczne wzywanie pomocy (DISTRESS)
- awizowanie wiadomości pilnych i ostrzegawczych (URGENCY, SAFETY)
- nawiązywanie łączności z pojedynczym statkiem lub stacją brzegową (ROUTINE)
- inicjowanie łączności z grupą statków (GROUP)
Zadania związane z obsługą radiotelefonu:
- Najczęstsze zadania dotyczące DSC to:
- przygotowanie radiostacji do pracy
- regulacja układu redukcji szumów
- ustawienie nasłuchu DW (Dual Watch)
- regulacja jasności wyświetlacza
- nadanie DISTRESS z określonym rodzajem zagrożenia, np. M.O.B.
- wpisanie pozycji i czasu
- wywołanie pojedynczej stacji, statku lub stacji brzegowej
- sprawdzenie numeru MMSI
- awizowanie komunikatów PAN PAN i SECURITE (URGENCY/SAFETY)
Jak wygląda egzamin radiooperatora odnośnie radiopławy EPIRB i transpondera SART?
Komisja Egzaminacyjna dysponuje atrapą urządzeń:
- radiopława EPIRB
- transponder radarowy SART
- transponder ratunkowy AIS
Zadanie polega najczęściej na podaniu przez kandydata podstawowych informacji dotyczących danego sprzętu, jego funkcji i danych technicznych.
Przykładowe pytania dotyczące radiopławy EPIRB:
- do czego służy radiopława
- jak aktywować urządzenie
- co zrobić w sytuacji przypadkowego uruchomienia
- jak wyłączyć radiopławę
- na jakich częstotliwościach pracuje radioplawa
- jaka instytucja rejestruje radiopławy w Polsce
- jakie informacje nadaje EPIRB
- w jaki sposób informacje te docierają do Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR)
- jak często i w jaki sposób należy przeprowadzać test radiopławy
- do czego służy linka, którą jest owinięta radiopława
Podobny zestaw pytań pojawia się przy transponderze radarowym SART i transponderze ratunkowym AIS
Jak wygląda punktacja na egzaminie praktycznym SRC UKE?
Za każde z czterech zadań można otrzymać maksymalnie 5 punktów. Każde zadanie oceniane jest osobno. Do zaliczenia zadania trzeba otrzymać co najmniej 3 punkty, czyli za część praktyczną łącznie min. 12.
Na jakim sprzęcie odbywa się egzamin radiooperatora w UKE?
Praktyczny egzamin radiooperatora w UKE odbywa się na:
- radiostacji VHF DSC typ Icom-323 oraz Icom-330
- atrapie radiopławy EPIRB firmy Thranite
- atrapie transpondera radarowego SART i AIS Thranite
Ośrodki szkolenia i egzaminowania marynarzy mogą używać innych urządzeń i symulatorów niż Komisje Egzaminacyjne działające przy Delegaturach Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
Czy na egzaminie radiooperator SRC w UKE potrzebna jest biegła znajomość języka angielskiego?
Nie, wystarczy znajomość podstawowych komend i procedur stosowanych w radiokomunikacji morskiej. Co do zasady egzamin przeprowadzany jest w języku polskim, Jednak kandydat musi w trakcie egzaminu wykazać, że w razie potrzeby potrafi nadać po angielsku komunikat MAYDAY albo poprosić o pomoc medyczną.
Jaka jest zdawalność na egzaminie radiooperatora w UKE?
Zdawalność jest wysoka i zależy oczywiście od stopnia przygotowania kandydata. Rzadkie przypadki niepowodzenia wynikają z:
- lekceważącego podejścia
- nieuzasadnionego oczekiwania na liberalne podejście Komisji Egzaminacyjnej
- brak treningu na sprzęcie używanym przez Urząd Komunikacji Elektronicznej
Wniosek jest zatem oczywisty: osoby, które brały udział w solidnym kursie i poświęciły czas na przygotowanie do egzaminu zdają go bez trudu!
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na nasze kursy przygotowujące do państwowego egzaminu w UKE.
Wszystkim kandydatom życzymy powodzenia na egzaminach radiooperatora w UKE!